چرخ دنده ها از اصلی ترین قطعات موتور ها و ماشین ها هستند این چرخ دنده ها می توانند باعث بالارفتن گشتاور خروجی مانند گیربکس و یا تغییر جهت چرخش شفت مانند دیفرانسیل ها گردند در این چند چرخ دنده که استفاده زیادی در صنعت داردند می پردازیم و تفاوت های ان ها را مورد بررسی قرار می دهیم
چرخ دنده های ساده
رایج ترین نوع چرخ دنده ها هستند و دندانه های آنها مستقیم است و بصورت موازی با جهت حرکت شفت سوار میشوند. چرخدنده های ساده در لباسشویی ها، پیچ گوشتی های برقی، ساعت های مچی عقربه ای و بسیاری وسایل دیگر استفاده میشوند. این چرخدنده ها به دلیل نوع دندانه ها و برخورد آنها با یکدیگر سروصدای بیشتری هنگام حرکت دارند و ارتعاشات بیشتری ایجاد میکنند. به همین دلیل در اتومبیل ها استفاده نمیشوند. نسبت چرخ دنده های ساده از ١:١ تا ۶:١ می باشد
چرخ دنده های مارپیچ
چرخ دنده های مارپیچ به دلیل نوع دندانه ها نسبت به چرخ دنده های ساده چرخش نرم تر و بی صداتری دارند. دندانه ها در چرخ دنده های مارپیچ نسبت به صفحه جلویی دارای زاویه می باشند. تماس دندانه های دو چرخ دنده مارپیچ به صورت سرتاسری است. زاویه مارپیچ در این نوع چرخ دنده ها از ١۵ تا ٣٠ درجه است. چرخ دنده های مارپیچ بیشتر در گیربکس خودروها بیشتر استفاده می شود و نسبت آن ها ٣:٢ تا ١٠:١ است.
چرخدنده های مخروطی
چرخدنده های مخروطی به منظور تغییر جهت چرخش شفت ها استفاده میشوند. این نوع چرخدنده ها شامل دندانه مستقیم و دندانه مارپیچ تقسیم بندی میشوند اما نوع دندانه مارپیچ سروصدا و لرزش کمتری دارد. اگر جهت دندانه های چرخدنده مخروطی راستگرد باشد برای شفت های ساعتگرد مناسب است و همچنین چرخدنده های مخروطی چپ گرد مناسب شفت های پادساعتگرد است. نسبت مورد استفاده در این نوع چرخدنده ها ٣:٢ تا ۴:١ است.
چرخ دنده مخروطی با دندانه مستقیم
چرخ دندههای مخروطی، ظاهری مخروطی شکل دارند و برای انتقال نیرو بین دو محور متقاطع به کار میروند. سادهترین نوع این چرخ دنده، دندانه مستقیم دارد. امتداد این دندانهها به رأس مخروط فرضی میرسد. فرآیند ساخت این دندانهها راحتتر است و هیچ نیروی تراستی هم ایجاد نمیکنند. در سوی مقابل، نقطه ضعف این نوع دندانهها این است که بعد از گرمکاری، امکان سنگ زدن دندانهها وجود ندارد.
دندانههای مستقیم به دو روش «گلیسون» (Gleason) و استاندارد ساخته میشود. در روش گلیسون، انتهای دندانهها دارای انحنایی به سمت داخل است. حتی اگر اشتباههای کوچکی در تراز بودن محورها هم رخ داده باشد، این چرخ دندهها قادر به تحمل آن هستند. دندانههای مستقیم، معمولاً در کاربردهایی با سرعت پایین (کمتر از دو متر بر ثانیه سرعت محیطی) مورد استفاده قرار میگیرند. کاربرد اصلی آنها در ماشین ابزار، دستگاه چاپ و دیفرانسیل خودرو است. همچنین برای انتقال نیروهای بزرگ، به ندرت به کار میروند.
چرخ دنده مخروطی با دندانه مارپیچ
دندانههای این نوع چرخ دنده به صورت منحنیهای مارپیچ هستند. برخلاف نوع مستقیم، این دندانهها به صورت آرام آرام و یکنواخت با هم درگیر میشوند. از هر دو روش ساخت گلیسون و استاندارد در این مدل هم استفاده میشود. ولی نوع گلیسون، کاربرد بیشتری دارد. در این نوع چرخ دندهها، امکان سنگ زدن دندانهها بعد از گرمکاری وجود دارد. همین امر، امکان تولید چرخ دندههای دقیقتری را فراهم میسازد.
چرخ دنده های حلزونی
چرخ دنده های حلزونی عمدتا به عنوان چرخ دنده های کاهنده استفاده می شوند. نسبت این چرخ دنده ها از ۵:١ تا ٣٠٠:١ است. نصب این نوع چرخ دنده ها به گونه ای است که چرخ دنده های حلزونی می توانند چرخ دنده را بچرخانند اما برعکس ممکن نیست. این چرخ دنده ها در وسایل ترابری و سیستم ترمز اضطراری کاربرد بیشتری دارند.
چرخ دنده حلزونی
گروه صنعتی جهان فرز تولید کننده چرخدندهای صنعتی با به خدمت گرفتن مهندسین مجرب و استفاده از تکنولوژی روز دنیا ، ارائه دهنده خدمات متنوع در زمینه طراحی انواع چرخدنده می باشد.